सिड्नी – गत सेप्टेम्बर महिनापछि डढेलो लाग्ने मौसमको शुरुवात भएपश्चात् देशभर फैलिएको डढेलो अस्ट्रेलियाको इतिहासमा सबैभन्दा विनाशकारी तथा बढी क्षेत्रफललाई प्रभावित पारेको डढेलो मानिएको छ ।

यो डढेलोले ५ सेप्टेम्बर २०१९ देखि हालसम्म अस्ट्रेलियाको करिब ५९ लाख हेक्टर क्षेत्रफललाई प्रभावित गरिसकेको छ । त्यसैगरी डढेलोको प्रकोपमा परी १९ जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने करिब २ हजार ५ सयभन्दा बढी संरचनाहरू नष्ट भइसकेका छन् । यो सङ्ख्या आगामी दिनमा अझै बढ्न सक्ने अनुमान गरिएको छ ।

योभन्दा अघि ६ फेब्रुअरी सन् १८५१ मा भिक्टोरिया राज्यमा फैलिएको डढेलोले करिब ५० लाख हेक्टर क्षेत्रफललाई प्रभावित गरेको अनुमान गरिएको थियो जसलाई ‘ब्ल्याक थर्सडे बुसफायर’ अर्थात् कालो बिहीबारको डढेलो भनेर चिनिने गरिन्छ ।

करिब ४८ करोड जीवजन्तु र पंक्षीहरूको मृत्यु

डढेलोको प्रकोप शुरु भएपछि करिब ४८ करोडको हाराहारीमा जीवजन्तुको मृत्यु भएको छ । युनिभरसिटी अफ सिड्नीका ‘इकोलोजिष्ट’हरूले डढेलो शुरु भएयता करिब ४८ करोड पशुपंक्षी तथा वन्यजन्तुको मृत्यु भइसकेको तथ्यांक सार्वजनिक गरेका थिए । यो सङ्ख्या आगामी दिनमा अझै बढ्ने उनीहरूले बताएका थिए । डढेलोले गर्दा केही प्रजातिका जीव तथा वनस्पतिको अस्तित्व नै खतरामा परेको पनि उनीहरूको दाबी छ ।

चार महिनाभित्र न्यू साउथ वेल्स राज्यमा मात्रै करिब ८ हजार अर्थात् एक तिहाइ ‘कोआला’को मृत्यु भएको बताइएको छ । कोआला सुस्त गतिमा हिँड्ने प्रजातिको वन्यजन्तु हो ।

‘स्ट्याण्ड अप फर न्याचर’ नामक १३ वटा प्रकृति संरक्षक संस्थाहरूको छाता संगठनले जङ्गमा गरिने सबै प्रकारका काठहरू काट्ने काम न्यू साउथ वेल्स राज्यमा तत्कालका रोक्न अनुरोध समेत गरेको छ । उक्त संगठनले न्यू साउथ वेल्सकी प्रिमियर ग्लेडिज् बेरिजिक्लिन्लाई लेखेको पत्रमा सो कुरा उल्लेख गरेको हो । पत्रमा भनिएको छ, “यो मौसमको डढेलोले वन्यजन्तुहरूको क्षतिको यकिन तथ्याङ्क हामीले शायद पाउन सक्ने छैनौं तर यो सङ्ख्या लाखौँमा हुनेचाहिँ पक्का छ । यसले दीर्घकालीन रूपमा समेत हाम्रो वातावरणमा पक्कै असर गर्नेछ ।”

न्यू साउथ वेल्स राज्यमा तेश्रोपटक संकटकाल

डढेलोको प्रकोप शुरु भएयता न्यू साउथ वेल्स राज्यमा तेश्रोपटक संकटकाल घोषणा गरिएको छ । भोलि शनिबार ४ जनवरीमा तापक्रम अत्यधिक रहने तथा हावाहुरी चल्ने पूर्वानुमान मौसम विभागले गरेपछि न्यू साउथ वेल्स राज्यमा संकटकालको घोषणा गरिएको हो । साथै आज शुक्रबार दिनभरि ‘टोटल फायर ब्यान’ अर्थात् खुला ठाउँमा कुनै पनि आगो बाल्ने कार्य गर्न निषेध गरिएको छ ।

न्यू साउथ वेल्स राज्यमा करिब १ सय १० वटा डढेलोहरू अहिले जलिरहेको र तीमध्ये करिब ५० वटा डढेलो नियन्त्रणभन्दा बाहिर रहेको रुरल फायर सर्भिसले जनाएको छ ।

भिक्टोरिया राज्यका ६ क्षेत्रमा आपतकालीन अवस्था

डढेलो शुरुभएयता भिक्टोरियामा राज्यमा पहिलोपटक आपतकालीन अवस्था लागू गरिएको छ । भिक्टोरिया राज्यका प्रिमियर ड्यानियल एन्ड्रूजले बिहीबार बेलुकी एक प्रेस कन्फरेन्समार्फत् सो घोषणा गरेका थिए ।

भिक्टोरिया राज्यका विभिन्न ६ क्षेत्रहरूमा आपतकालीन अवस्था घोषणा गरिएको हो । सो राज्यका ५० वटा स्थानमा डढेलो लागेको बताउँदै प्रभावित क्षेत्रहरूबाट सर्वसाधारणलाई तत्काल ठाउँ छोड्न अधिकारीहरूले अनुरोध गरेका छन् ।

भिक्टोरियाको पूर्वी गिप्सल्याण्ड र अल्पाइन क्षेत्रमा डढेलो नियन्त्रणबाहिर गएको छ । आपतकालीन अवस्था घोषणा गरिएको क्षेत्रहरूमा पूर्वी गिप्सल्याण्ड, मेन्सफिल्ड, वेलिङ्टन, टोवांग, ग्रामीण वाङ्गाराटा, अल्पाइन, माउन्ट बुटल, माउन्ट होथाम, माउन्ट स्ट्रेलिङ अल्पाइन रिसोर्ट लगायतका छन् । भिक्टोरिया राज्यमा डढेलोका कारण अहिलेसम्म २ जनाको मृत्यु भइसकेको छ ।

केही क्षेत्रमा सेना परिचालन

भिक्टोरिया राज्यमा पर्ने पूर्वी गिप्सल्याण्डमा डिसेम्बर ३१ तारिखपछि फँसेका करिब ४ हजार मानिसहरूको उद्धार कार्यमा सेनाले सघाएको छ । तीमध्ये करिब ३ हजारजना पर्यटकहरू रहेको बताइएको छ ।

राज्यका प्रिमियर डेनियल एन्ड्रूजले ती क्षेत्रमा फँसेका मानिसलाई सेनाको पानीजहाजमार्फत् उद्धार शुरु भएको बताएका छन् । उनले एकपल्टमा करिब १ हजारको हाराहारीमा मानिसहरूको उद्धार गरिने भएकाले सेनाले पटकपटक गरेर त्यहाँ फँसेका मानिसहरूको उद्धार गर्ने जानकारी दिएका छन् ।

प्रधानमन्त्री स्कट मोरिसनको आलोचना

डढेलो प्रभावित क्षेत्र कोबारगोको भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री स्कट मोरिसनले स्थानीयवासीले आलोचना गरेका छन् । डडेलोपीडितलाई भेट्न जाँदा विरोध गर्दै ‘तिमी आफ्नो घर जाऊ । यहाँ नआऊ’ जस्ता नाराहरूको सामना गरेपछि प्रधानमन्त्री मोरिसन त्यस क्षेत्रबाट छिट्टै फर्केको सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन् ।

त्यसैगरी प्रधानमन्त्री स्टक मोरिसनले डढेलो नियन्त्रणका लागि प्रभावकारी भूमिका नखेलेको भन्दै सामाजिक सञ्जालका साथै विपक्षी दलले समेत व्यापक विरोध गरेका छन् ।