एजेन्सी । भनाइ छ, छिमेकीसँग मित्रता होस् या नहोस्, उ खुसी भए समाज सुखी रहन्छ । तर, छिमेकी मुलुक भारतमा त्यस्तो छैन । श्रीलंकाको अर्थतन्त्र ध्वस्त भएको छ भने मुद्रास्फीति चरम सीमामा पुगेको भन्ने समाचार भारतीय सञ्चार जगतमा समाचार प्रकाशन गरेका छन । मानिसहरूले एक कप चियाका लागि १०० रुपैयाँ (श्रीलंकाली मुद्रा) तिर्नु बाध्य भएका छन । देशको विदेशी मुद्रा सञ्चिति ऋणात्मक भएको छ । उही समयमा, पाकिस्तानको आर्थिक स्वास्थ्य पनि धेरै राम्रो छैन । पाकिस्तानमा सबै ऋणको बलमा निर्भर छ । यसैबीच अहिले नेपालको अर्थतन्त्र पनि डगमगाउन थालेको छ । नेपालको आर्थिक अवस्था निकै नाजुक अवस्थामा पुगेको छ । त्यसपछि नेपाल सरकार र नेपाल राष्ट्र बैंकबाट द्रुत निर्णयहरू भइरहेको छ ।

त्यसको गम्भीरतालाई ध्यानमा राख्दै राष्ट्र बैंकले पेट्रोलियम पदार्थको आयातमा नियन्त्रण गर्न केन्द्रीय बैंकले अर्थ मन्त्रालयलाई पत्र लेखेको छ । यससँगै राष्ट्र बैंकले २७ वाणिज्य बैंकसँगको बैठकमा विशेषगरी सवारीसाधन कर्जा वा अत्यावश्यक बाहेकका कर्जा नदिन निर्देशन दिएको हो । नेपाल केन्द्रीय बैंकको यो निर्णय डुबिरहेको अर्थतन्त्रलाई जोगाउनका लागि भएको बताइएको छ ।

नेपाल सरकारले भारतबाट हरेक महिना २४ देखि २९ अर्ब रुपैयाँ पेट्रोलियम पदार्थ आयात गर्ने गरेको छ । यसैबीच, अब नेपाल सरकारले विदेशी मुद्रा सञ्चिति घट्न नदिन विलासी वस्तुको आयातमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । अहिले नेपाल सरकारसामु सबैभन्दा ठूलो चुनौती भनेको विदेशी मुद्रा सञ्चितिको उचित व्यवस्थापन गर्नु हो ।

नेपाल सरकारले साइकल, डिजाइनका सवारी साधन, मोपेड तथा अत्यावश्यक मोटर उपकरण, चामल, कपडा उत्पादन, मेसिनरी तथा पार्टपुर्जा, सुन, धान, विद्युतीय उपकरण, तयारी लुगा, चाँदी र धागो आयातमा रोक लगाएको छ ।

यसबाहेक सिमेन्ट, खेलौना, जार, खेलकुदका सामान तथा त्यससँग सम्बन्धित वस्तु, ढुङ्गाको सजावट सामाग्री, चाँदी, चाँदीको नक्काशीका सामाग्री, फायरप्लेसका सामान, फर्निचरलगायतका वस्तु पैठारीका लागि लेटर अफ क्रेडिट (एलसी) खुला गरिने छैन । अर्थात् अर्को आदेश नभएसम्म आयातमा रोक लगाइनेछ ।

त्यसैगरी काठ, हेयर क्रिम र स्याम्पु, परफ्युम, हिँड्ने स्टिक, जुत्ता, मेकअपका सामान, दाँतका लागि कोष्ठक, चारकोल तथा फर्निचर, छाता र बुनाईका कपडा पैठारीका लागि पनि एलसी नखोल्ने भएको छ । यससँगै बिरुवा, खुर्सानी, माछा, तरकारी तथा कागती, दुग्धजन्य पदार्थ, सुपारी, चना, प्राकृतिक मह र अण्डा, केरा र चिप्स, मासु, अप्टिकल, मेडिकल र सर्जिकल उपकरणलगायत धेरै वस्तुको आयातमा रोक लगाइएको छ ।

नेपालले सबैभन्दा बढी सामान तथा बस्तु भारतबाट आयात गर्छ । तर, यसैबीच नेपालका अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले श्रीलंका जस्तो मुलुकको अर्थतन्त्र धरासायी नहुने आश्वासन दिएका छन् । उनले नेपालको आर्थिक स्वास्थ्यलाई श्रीलंकासँग तुलना गर्नु गलत भएको बताए । नेपालका अर्थमन्त्रीका अनुसार श्रीलंकाजस्तै नेपाल विदेशी ऋणको बोझले दबिएको छैन । साथै अर्थतन्त्रमा उत्पादन र राजस्व प्रणालीका हिसाबले पनि नेपालको स्थिति श्रीलंकाभन्दा राम्रो छ ।