काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक रेवती नेपालले राष्ट्र बैंकले लघुवित्तबाट एउटै व्यक्तिले धेरै ऋण लिन नपाउने प्रावधान ल्याउन लागेको बताएका छन् । सोमवार आर्थिक पत्रकार समाज सेजनले काठमाडौंमा आयोजना गरेको संकटमा लघुवित्त, कारण र समाधान विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा बौल्दै कार्यकारी निर्देशक नेपालले यस्तो बताएका हुन् ।

उनले लघुवित्तका ३३ लाख बढी ऋणी भएकाले प्रत्येकको फाइल हेर्न नसक्ने भन्दै संस्थाले हेर्नुपर्ने बताए । उनले पछिल्लो समय धेरै लघुवित्तमा सदस्य भएर एउटै व्यक्तिले सबैबाट ऋण लिएर समस्यामा परेको पाइएको भन्दै अब निर्देशिकामार्फत कडाइ गर्ने तयारी भइरहेको बताए । उनले लघुवित्त संस्थालाई लाभांश वितरणमा कडाइ गरे मात्रै धेरै समस्या समाधान हुने उल्लेख गरे । उनले वित्तीय साक्षरताको कमीले समेत ऋणीले लिएको ऋणको उपयोग हुन नसकेको बताए । उनले लघुवित्तमा पछिल्लो समय देखिएको समस्या सबै मिलेर समाधान गर्न आवश्यक रहेको बताए । उनले स्थानीय स्तरमा लघुवित्तका कर्मचारीले आफ्नो व्यवहार सुधार्नु आवश्यक रहेको भन्दै मिटरब्याजीका कारण पनि स्थानीय स्तरमा समस्या बढी बढ्दै गएको बताए ।

नेपालले लघुवित्त संस्थाका कर्मचारी बिहान १० बजे भन्दा अगाडि र बेलुका ११ बजेसम्म ग्राहकको घरमा गएर यातना दिने र गाई वस्तु तान्ने,घरमा चुकुल लगाइदिने काम तत्काल बन्द गर्न आग्रह गरे । उनले लघुवित्तहरुले धेरै राम्रो काम उदाहरण रहेको भन्दै सबैलाई एउटै समूहमा हाल्दा ३० वर्षसम्म गरेका योगदान काम न लाग्ने बताए । उनले कुनै पनि लघुवित्तले १५ प्रतिशत भन्दा बढी ब्याज लिएको भए राष्ट्र बैंकमा उजुरी दिन सबैलाई आग्रह गरे । नेपालले लघुवित्त खारेज नभएर देखिएका समस्या समाधान गरी परिमार्जन गर्दै लैजान आवश्यक रहेको बताए । उनले पछिल्लो समय ५ देखि १० प्रतिशत लघुवित्त संस्थाहरुले खराब काम गरेको भन्दै करेक्शन गरिने बताए । उनले पछिल्लो समय केही शेयरका खेलाडीहरु लघुवित्तमा प्रवेश गरेर लघुवित्तलाई बिगारेको समेत आरोप लगाउनु भयो । उहाँले कोरोना माहामारी र तरलता अभावको कारण पनि लघुवित्तहरुमा समस्या आएको बताए ।

उनले भने,‘लघुवित्तमा ३३ लाख ऋणीहरु रहेका छन् । उनीहरु प्रत्येकको फाइल हेर्न सक्दैन । त्यो लुघुवित्तहरुले हेर्ने हो । अब राष्ट्र बैंकले अब लघुवित्तको एउटैमा मात्रै समावेश हुने नभए एउटा वा ३ भन्दा बढी संस्थाहरुमा संगलन हुन नपाउने भनेर चाँडै निर्देशन जारी गर्ने प्रक्रियामा छौं । लघुवित्त संस्थाहरुले आफ्ना सदस्यहरुलाई एउटै किसिमको व्यवसायी व्यवहार गर्नुहोला । बिहान १० बजे भन्दा अगाडि र बेलुका ११ बजेसम्म ग्राहकको घरमा गएर यातना दिने र गाईवस्तु तान्ने,घरमा चुकुल लगाई दिने काम गर्न हुँदैन । तत्काल अन्त्य गर्नुपर्छ । लघु वित्तहरुले धेरै राम्रो काम गरेका छन् तर एउटा नराम्रो काम हुँदा एउटै समूहमा हाल्दा सबै काम ओझेलमा पर्छन् । सबै मिलेर समस्या समाधानको खोजि गर्नुपर्छ । लघु वित्तहरुले ३० वर्षसम्म गरेका योगदानलाई एउटा गल्तिमा बन्द गर्न सकिदैन । लघुवित्तहरुका गल्ति कमजोरीहरु छन् । त्यसलाई सच्याउन आवश्यक छ । लघुवित्त संस्थाहरु स्वशासित संस्थाहरु हुन् । कुनैपनि लघुवित्तले १५ प्रतिशत भन्दा बढी ब्याज लिएको भए हामीलाई जानकारी दिनुस् । हामी त्यसलाई तत्काल कारबाही गर्छौं । लघुवित्तका समस्या समाधान गरी परिमार्जन गर्दै जानुपर्छ बन्द गर्ने कुरा सोच्नु हुँदैन । त्यस्तो गर्दा नेपाल धेरै पछाडि पर्छ । पछिल्लो समय ५ देखि १० प्रतिशत लघुवित्त संस्थाहरुलाई करेक्शन गर्नुपर्छ । केही शेयरका खेलाडिहरु लघुवित्तमा प्रवेश गरेर लघुवित्तलाई बिगारेका छन् । यो विषयमा राष्ट्र बैंक सहमत छ । केही लघुवित्तहरुले घरघरमा गएर पैसा बाँड्ने काम गरेका छन् । यसमा कोरोना माहामारी र तरलता अभावको कारण पनि समस्या आएको छ ।’

त्यस्तै माइक्रोफाइनान्स एशोसिएशन नेपालका अध्यक्ष जगत पोखरेलले धेरै माइक्रोफाइनान्स भएकाले समस्या आएको बताए । उनले नेपाल राष्ट्र बैंकले दिएको निर्देशन भित्र लघुवित्तहरु बसेर काम गर्नुपर्ने र पालना नगरे कारबाही गर्नुपर्ने बताए । उनले लघुवित्तहरुले ग्रामिण क्षेत्रमा कसरी लगानी गरेर उत्पादन बढाउने र बजारको व्यवस्थापन गर्ने भन्ने विषयमा लागेको बताए ।

उनले पछिल्लो समय लघुवित्तहरुमा देखिएको समस्याको विषयमा नजिकबाट हेरिरहेको बताए । उनले लघुवित्तको समस्या समाधान गरेर जान तयार रहेको पनि बताए ।