काठमाडौं । आकारका आधारमा नेपालको अर्थतन्त्र विश्वको ९९ औं ठूलो रहेको छ । नेपालको अर्थतन्त्र आकार बढेर ४७ अर्ब ८० करोड अमेरिकी डलर पुगेको छ । यसअघि सन् २०२२ मा नेपालको अर्थतन्त्रको आकार ३९ अर्ब अमेरिकी डलर थियो । नेपाल विश्वको दोस्रो ठूलो चीन र पाँचौं ठूलो अर्थतन्त्र भारतको बीचमा छ ।

नेपालभन्दा अघि ९८ औं स्थानमा अफ्रिकी मुलुक लिविया छ । लिवियाको अर्थतन्त्र ४८ अर्ब डलर रहेको छ । नेपाल भन्दा पछि १०० औं स्थानमा ल्याटिन अमेरिकी मुलुक पारग्वे रहेको छ । पारग्वेको अर्थतन्त्र आकार नेपाल भन्दा कम ४६ अर्ब ८० करोड डलर छ ।

राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयका अनुसार नेपालको अर्थतन्त्रको आकार ५७ खर्ब ४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । गत वर्ष अर्थतन्त्रको आकार ४८ खर्ब ५३ अर्ब रुपैयाँ थियो । एक वर्षमा अर्थतन्त्रको आकार साढे ८ खर्ब रुपैयाँ बढेको कार्यालयले जनाएको छ । विश्व बैंकले चालू आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा ५.१ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हुने प्रक्षेपण सार्वजनिक गरेको छ ।

चालू आर्थिक वर्षमा सरकारले छ प्रतिशत आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने लक्ष्य राखेको छ । विश्व बैंकले भने सरकारले लिएको लक्ष्य भन्दा कम आर्थिक वृद्धि हुने अनुमान गरेको छ ।

दक्षिण एसियामा नेपाल चौथो ठूलो

दक्षिण एसियामा सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र भारत रहेको छ । भारतको अर्थतन्त्र ४२ खर्ब ७१ अर्ब ९० करोड डलर पुगेको छ । भारत आगामी सन् २०२८ सम्म विश्वको तेस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बन्ने तयारीमा छ ।

दक्षिण एसियाको दोस्रो स्थानमा बंगलादेश रहेको छ । बंगलादेशको अर्थतन्त्रको आकार ४ खर्ब ८१ अर्ब ९० करोड डलर छ । दक्षिण एसियामा दोस्रो भए पनि विश्वमा बंगलादेश ३६ औं स्थानमा छ ।

पाकिस्तान दक्षिण एसियामा तेस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बनेको छ । पाकिस्तानको अर्थतन्त्र आकार ३ खर्ब ७४ अर्ब ६० करोड डलर छ । विश्वमा पाकिस्तान ४३ औं स्थानमा छ । दक्षिण एसियामा चौथो ठूलो अर्थतन्त्र नेपाल भएको छ ।

पाँचौं स्थानमा मालदिभ्स रहेको छ । मालदिभ्सको अर्थतन्त्र आकार ७ अर्ब ६० करोड डलर छ । माल्दिभ्स १ सय ५३ औं स्थानमा छ भने छैठौं स्थानमा रहेको भुटानको अर्थतन्त्रको आकार साढे ३ अर्ब डलर छ । भुटान विश्वमा १ सय ६२ औं स्थानमा छ । दुई वर्षअघि सन् २०२२ मा अफगानिस्तानको अर्थतन्त्र २० अर्ब १२ करोड, माल्दिभ्स ५.९ अर्ब र भुटानको २.७ अर्ब डलर थियो । श्रीलंका र अफगानिस्तान समावेश गरिएको छैन् ।

पहिलो स्थानमा अमेरिका हुँदा अन्तिममा टुभालु

भिजुअल क्यापटलिस्टका अनुसार विश्व अर्थतन्त्रको आकार बढेर ११ सय ५३ खर्ब (१ सय १५ ट्रिलियन) डलर पुगेको छ । अर्थतन्त्रको यो आकार १ सय ९० मुलुकको हो । श्रीलंका र अफगानिस्तान यसमा समावेश गरिएको छैन ।

सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र अमेरिका हो भने सानो टापु मुलुक टुभालु रहेको छ । अमेरिकी अर्थतन्त्रको आकार बढेर ३ सय खर्ब ३३ अर्ब ७२ करोड (३०.३ ट्रिलियन) डलर पुगेको छ । दुई वर्षअघि अमेरिकाको अर्थतन्त्र २ सय ५० खर्ब ३५ अर्ब डलर (२५ ट्रिलियन) थियो । विश्व कूल अर्थतन्त्रको एक चौथाइ भन्दा बढी हिस्सा अमेरिकाको छ । एक शताब्दीदेखि अमेरिका संसारकै ठूलो अर्थतन्त्र बन्दै आएको छ ।

सबैभन्दा सानो अर्थतन्त्र भएको देश ओसियानामा रहेको टुभालु हो । टुभालुको अर्थतन्त्र आकार बढेर १० करोड डलर पुगेको छ । दुई वर्षअघि टुभालुको अर्थतन्त्र ६ करोड ४० लाख डलरमात्र थियो ।

विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र छिमेकी चीनको छ । चीनको अर्थतन्त्रको आकार बढेर १ सय ९५ खर्ब ३४ अर्ब ९० लाख (१९.५ ट्रिलियन डलर) पुगेको छ । दुई वर्षअघि चीनको अर्थतन्त्र १ सय ८३ खर्ब २१ अर्ब (१८.३२ ट्रिलियन) डलर थियो ।

तेस्रो स्थानमा रहेको जापान अहिले चौथौ स्थानमा धकेलिएको छ । तेस्रो स्थानमा रहेको जर्मनीको अर्थतन्त्रको आकार ४९ खर्ब २१ अर्ब ६० करोड डलर छ । चौथौ स्थानमा रहेको जापानको अर्थतन्त्र ४३ खर्ब ८९ अर्ब ३० करोड डलर छ ।

छिमेक भारत पाँचौं हुँदा बेलायत छैठौं स्थानमा छ । बेलायतको अर्थतन्त्र आकार ३७ खर्ब ३० अर्ब ३० करोड डलर छ ।

३२ खर्ब ८३ अर्ब ४० करोड डलरसहित फ्रान्स सातौं स्थानमा रहेको छ । इटाली, क्यानाडा र ब्राजिल क्रमश आठौं, नवौं र १० औं स्थानमा रहेका छन् । इटालीको २४ खर्ब ५९ अर्ब, क्यानाडाको २३ खर्ब ३० अर्ब र ब्राजिलको २३ खर्ब ७ अर्ब डलर छ ।

युक्रेनसँग युद्ध गरिरहेको रसिया २१ खर्ब ९५ अर्ब ७० करोड डलरसहित ११ औं स्थानमा छ । साउदी अरेविया ११ खर्ब ३६ अर्ब ६० करोड डलरसहित १९ औं स्थानमा छ ।

रुसले आक्रमण गर्नुअघि युक्रेनको अर्थतन्त्र २ खर्ब डलर थियो । युद्धमा होमिएको युक्रेनको अर्थतन्त्र आकार १ खर्ब ८९ अर्ब डलर छ । युक्रेन विश्वको ५८ औं स्थानमा छ । अमेरिका, चीन, जापान, जर्मनी, भारतले विश्वको कूल अर्थतन्त्रको आधा हिस्सा ओगटेका छन् ।

अर्थतन्त्रको तथ्याँक (पाकिस्तान बाहेक) का लागि अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आइएमएफ) जिडिपी अनुमानबाट प्राप्त गरिएको हो । सबै तीन देशहरूले सन् २०२६ सम्म आफ्नो स्थान कायम राख्ने अपेक्षा गरिएको छ । जब भारतले जापानलाई चौथो र त्यसपछि सन् २०२८ मा तेस्रो स्थानमा रहेको जर्मनीलाई पछि पार्नेछ ।

यसैबीच, शीर्ष १० अंकको वरिपरि अष्ट्रेलियाले यस वर्ष स्पेनलाई उछिनेर १३ औं स्थानमा पुग्ने अनुमान गरिएको छ । ब्राजिल सन् २०२८ सम्म शीर्ष आठ स्थानमा पुग्ने अनुमान छ । आइएमएफका अनुसार विश्वव्यापी आर्थिक वृद्धि ३.२५ मा जारी रहने अपेक्षा गरेको छ ।

भूराजनीतिक जोखिम कायमै छ । आउँदो फेब्रुअरीमा युक्रेनमा रूसको आक्रमणले तेस्रो वर्ष पूरा गर्दै छ । यो युद्ध युरोपको मुद्रास्फीति वृद्धिको प्रमुख कारक थियो ।

पछिल्लो समय इजरायल र प्यालेस्टाइन द्वन्द्वले असर गरेको छ । यसैबीच, विद्रोहीहरूले दमास्कसमा बसर अल असद सरकारलाई २४ वर्षको शासनको अन्त्य गरेपछि सिरियामा सबैको ध्यान केन्द्रित छ ।

(भिजुअल क्यापटलिस्टको सहयोगमा)