एजेन्सी । भारत विश्वकै सबैभन्दा बढी जनसंख्या भएको मुलुक हो । एक दशकको अवधिमा भारतले आर्थिक फड्को मारेर विश्वकै पाँचौ ठूलो अर्थतन्त्र बनेको छ । भारतको अर्थतन्त्रको आकार अहिले ३८ खर्ब डलर बढी छ । विश्व मानचित्रमा आर्थिक एवम् सामाजिक रुपमा भारत शक्तिशाली बन्दै गएको छ ।

शिक्षित व्यक्तिहरुलाई भारतले पर्याप्त रोजगारी अवसर दिइरहेको छ । यति ठूलो संभावना भएको मुलुक भारतबाट वर्षेनी हजारौं करोडपतिहरु विदेश पलायन हुन्छन भन्दा अचम्म लाग्छ । गत वर्षमा भारतबाट ५ हजार १ सय बढी करोडपति विदेश पलायन भएको एक अध्यनले देखाएको छ ।

हेन्ले प्राइभेट वेल्थ माइग्रेसन रिपोर्ट २०२४ ले यस वर्ष ४ हजार ३ सय करोडपतिहरु भारतबाट अन्य मुलुकमा स्थानान्तरण भएको देखाएको छ । भारतीय करोडपतिहरुको विदेश पलालयनको यो दर गत वर्ष २०२३ मा ५ हजार १ सय थियो । २०२४ मा घटेर ४ हजार ३ सयमा झर्ने अनुमान वेल्थ माइग्रेसन रिपोर्टले प्रक्षेपण गरेको छ । भारत विश्वव्यापी रूपमा उच्च नेटवर्थ व्यक्ति (एचएनडब्ल्युआइ) प्रस्थानको लागि शीर्ष देशहरू मध्ये एक हो । यो प्रवृतिले भूराजनीतिक तनाव, आर्थिक अनिश्चितता र सामाजिक उथलपुथलबाट प्रभावित धनको स्थानान्तरणको फराकिलो अवस्थालाई झल्काएको छ ।

युएइ : भारतीय करोडपतिहरूको लागि एक प्रमुख गन्तव्य संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) बनेको छ । दुबई भारतीय करोडपतिहरूको लागि मनपर्ने गन्तव्य बनेको हो । शून्य आयकर नीति, सुनौलो भिसा कार्यक्रम, विलासी जीवनशैली र रणनीतिक स्थानका कारण युएईले सन् २०२४ मा ६ हजार ७ सय धनी आप्रवासीहरूलाई आकर्षित गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

दुबईको होरानीकी साझेदार सुनिता सिंह दलालले भनिन् ‘युएईको सम्पत्ति व्यवस्थापन इकोसिस्टमको विकास र आर्थिक विकास अभूतपूर्व छ । पाँच वर्ष भन्दा कम समयमा युएईले एक बलियो नियामक ढाँचा ल्याएको छ, जसले धनीहरूलाई उनीहरूको सम्पत्तिको संरक्षण र वृद्धि गर्न सहयोग प्रदान गर्दछ ।’

भारतीयहरू लगानी कार्यक्रमहरूद्वारा आवास र नागरिकताको मागलाई ड्राइभ गर्ने शीर्ष राष्ट्रियताहरू हुन् । लोकप्रिय छनोटहरूमा पोर्चुगलको गोल्डेन रेसिडेन्स परमिट कार्यक्रम, ग्रीसको गोल्डेन भिसा कार्यक्रम, लगानी कार्यक्रमद्वारा स्पेनको निवास र प्रत्यक्ष लगानीद्वारा असाधारण सेवाहरूको लागि माल्टाको नागरिकता पनि समावेश छ । क्यारिबियनमा एन्टिगुवा र बारबुडाको लगानी कार्यक्रमद्वारा नागरिकता र लगानी कार्यक्रमद्वारा ग्रेनाडाको नागरिकताले धनी भारतीयहरूलाई आकर्षित गर्न जारी राखेको छ ।

ग्लोबल वेल्थ माइग्रेसन ट्रेन्ड्स

डोमिनिक भोलेक हेन्ले एन्ड पार्टनर्सका निजी ग्राहकहरूको समूह प्रमुख २०२४ लाई विश्वव्यापी सम्पत्ति प्रवासको लागि महत्वपूर्ण वर्षको रूपमा हाइलाइट गर्दछ । २०२३ मा स्थापित १ लाख २० हजार करोडपतिहरुको अघिलो रेकर्डलाई तोड्दै यो वर्ष विश्वभर १ लाख २८ हजार करोडपतिहरु विश्वव्यापी रूपमा स्थानान्तरण हुने अपेक्षा गरिएको छ । यो महान करोडपति बसाइले विश्वव्यापी परिदृश्यमा गहिरो परिवर्तनको संकेत गर्दछ ।

भारतबाट किन पलायन हुँदैछन् करोडपतिहरु ?

भारतबाट करोडपतिहरूको बहिर्गमन राम्रो जीवनशैली, सुरक्षित वातावरण, प्रिमियम स्वास्थ्य र शिक्षा सेवाहरूमा विदेशमा सहज पहुँच लगायतका कारकहरू रहेको बताइएको छ । ओबीई इन्स्टिच्युट फर गभर्नमेन्ट लन्डनका निर्देशक डा.हन्ना ह्वाइटले एचएनडब्ल्युआइएसलाई कायम राख्न आर्थिक र राजनीतिक स्थिरता महत्वपूर्ण भएको बताउँछन् ।

चीन, बेलायत, दक्षिण कोरिया, ब्राजिल, दक्षिण अफ्रिका, ताइवान, भियतनाम र नाइजेरियाबाट अन्य महत्वपूर्ण बहिर्गमनको अपेक्षा गरिएको छ । प्रत्येक देशले अनौठो चुनौतिहरूको सामना गर्दछ जसले उनीहरूको करोडपति बसाइँसराइ ढाँचालाई असर गर्छ ।

करोडपतिहरूको बसाइसराइले महत्वपूर्ण आर्थिक प्रभाव पार्छ । बजारमा बस्ने करोडपतिहरू विदेशी मुद्रा राजस्वको एक महत्त्वपूर्ण स्रोत हुन् किनभने तिनीहरू कुनै देशमा सर्दा तिनीहरूको पैसा आफूसँगै ल्याउने प्रवृत्ति हुन्छ । तिनीहरूमध्ये लगभग २० प्रतिशत उद्यमीहरू र कम्पनी संस्थापकहरू छन् जसले नयाँ व्यवसाय सुरु गर्न सक्नेछन् । त्यसैले आफ्नो नयाँ देशमा स्थानीय रोजगारीहरू सिर्जना गर्न सक्छन् ।

विश्वव्यापी सम्पत्ति माइग्रेसन प्रवृतिहरू विकसित भइरहँदा एचएनडब्ल्युआइएसका लागि अनुकूल नीति भएका देशहरू सबैभन्दा बढी फाइदा लिन तयार छन् । हेन्ले एन्ड पार्टनर्सको प्रतिवेदनले विश्वव्यापी सम्पत्तिलाई आकर्षित गर्न र कायम राख्न यी पहलहरूको महत्वलाई जोड दिन्छ ।

विश्वव्यापी सम्पत्ति माइग्रेसन परिदृश्यमा भारतको स्थितिले आर्थिक स्थिरता र वृद्धिलाई बढावा दिने नीतिहरूको आवश्यकतालाई प्रकाश पार्छ । (द इकोनमिक टाइम्सकाे सहयाेगमा)