काठमाडौं । पूर्व प्रधानमन्त्री तथा नेकपा (एकीकृत समाजवादी) का सम्मानित नेता झलनाथ खनालले भारतले निर्वाचनको मुखमा आएर चिया निर्यातमा समस्या खडा गर्न नहुने बताएका छन् । भारतमा नेपाली चिया निर्यातमा रोक लगाउने विषय बाहिर आएको भन्दै त्यस्तो हुन नदिन मंगलवार खनालको नेतृत्वमा इलामका चिया उत्पादकहरुले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई ध्यानाकर्षण पछि नेता खनालले यस्तो बताएका हुन् ।

उनले निर्वाचनको मुखमा भारतले चिया निर्यातमा समस्या खडा गर्नु भनेको छिमेकीले छिमेकीसँगको मैत्रीपूर्ण विषय नभएको बताए । उनले नेपालले भारतमा चिया निर्यात गर्दा पाएको सुविधा कटौती गर्न सरकारले दिन नहुने बताए । उनले प्रधानमन्त्रीसँग पहिलो आग्रह नै चिया निर्यातमा पाइरहेको सुविधा कटौती नहोस् भन्ने माग रहेको बताए । नेता खनालले अहिले नेपालको चिया भारतमा निर्यातको जस्तो अवस्था रहेको छ त्यसमा कुनै प्रकारको बाधा आउन नहुने बताए ।उनले नेपालमा उत्पादन भएको चियाको मुख्य बजार नै भारत भएकाले निर्यातमा समस्या आउन सरकारले दिन नुहने बताए । नेता खनालले भारतसँग चियामा सहुलियतपूर्ण सम्बन्ध रहेकाले नेपालबाट चिया निर्यात गर्दा कुनै कर लगाएको भन्दै चिया निर्यातमा भारतबाट नेपालले पाएको सुविधा भएको बताए । उनले नेपालको चिया निर्यातमा पाएको सुविधालाई कटौती गर्ने हिसावले भारतका ३१ जना संसदहरुको टिमले अध्ययन गरेर भारत सरकारलाई नेपालको चिया गुणस्तरहीन र विषादी पनि आएकाले भारतको अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा समस्या भयो भन्दै प्रतिवेदन बुझाएको बताए । उनले भारत सरकारले चिया निर्यातमा दिएको सुविधा कटौती र रोक लगाएका नेपाली चिया उत्पादकहरु लगायत मुलुकमा समस्या हुने जिकिर गरे ।

उनले भने,‘ पछिल्लो समय नेपालमा निजी क्षेत्रमा समेत चिया उत्पादन बिस्तार व्यापक भइरहेको छ । पहाडमा अर्थोडक चिया उत्पादन गरिरहेका छौं । तराईमा सिटिसी चिया उत्पादन गरेका छौं । यी दुवैको बजार भारत नै रहेको छ । अन्य देशमा पनि केही चिया निर्यात गरेपनि भारत नै मुख्य बजार हो । भारतसँग चियामा सहुलियतपूर्ण सम्बन्ध रहेको छ । नेपालको चियाको लागि कुनै कर लगाएको छैन । भारतबाट नेपालले चिया निर्यातमा पाएको सुविधा पनि हो । त्यो सुविधालाई कटौती गर्ने हिसावले भारतका ३१ जना संसदहरुको टिमले अध्ययन गरेर भारत सरकारलाई नेपालको चिया गुणस्तरहीन र विषादी पनि आएकाले भारतको अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा समस्या भयो भन्दै प्रतिवेदन बुझाएको कुरा सुन्यौं ।

यस्तो भारतमा भयो भने समस्या पार्नसक्छ । नेपालको चिया जति पनि भारतमा जान्छ । भारतकै ल्याबहरुमा परीक्षण गरेर निर्यात हुने गरेको छ । ल्याबमा परीक्षण नगरी गुणस्तरहीन भन्दा नेपालका चिया उत्पादकहरु चिन्तामा छन् । यो राष्ट्रको समेत चिन्ताको विषय हो । नेपालले भारतमा चिया निर्यात गर्दा पाएको सुविधा कटौती नहोस् प्राथमिक माग त्यो हो । चिया यो भन्दा राम्रो गुणस्तर उत्पादन गर्ने लगायत अन्य आन्तरिक समस्या हुन् । अहिले नेपालको चिया भारतमा निर्यात जे अवस्था हो । त्यसमा कुनै प्रकारको बाधा नआओस् । नेपालको निर्वाचनको मुखमा भारतले यस्तो समस्या खडा गर्नु भनेको छिमेकीले छिमेकीसँगको मैत्रीपूर्ण विषय होइन । यो विषयमा प्रधानमन्त्रीले गम्भिरतापूर्वक सुन्नुभयो । भारतसँग म कुराकानी गर्छु भन्नुभएको छ ।’

त्यस्तै सूर्यदय चिया एशोसिएशनका अध्यक्ष उत्तमकुमार श्रेष्ठ अहिलेसम्म जुन किसिमले नेपालको चिया सहज रुपमा भारत निर्यात भइरहेको छ त्यसरी नै सहज बनाइ राखिदिन प्रधानमन्त्रीलाई ज्ञापनपत्र बझाएको बताए । ज्ञापनपत्र बुझ्दै भारतका राजदुतलाई बोलाएर चिया निर्यातको विषयमा कुरा गर्ने बताउनुभएको गर्र्ने उनको भनाई छ । अध्यक्ष श्रेष्ठले भारत सरकारले नेपालको चिया निर्यातमा कडाई गर्ने चरणमा रहेकाले नेपाल सरकारले भारत सरकारसँग जिटुजी सम्झौता गरेर चिया निर्यात सहज बनाउनुपर्ने बताए ।

अध्यक्ष श्रष्ठले इलाम जिल्लाको १३ हजार हेक्टर क्षेत्रमाबाट ६० लाख किलो चिया उत्पादन हुने गरेको बताए । उनले २६ हजार किसानले चिया खेती गर्ने गरेको बताए । अध्यक्ष श्रेष्ठले ८० हजार मजदुरले रोजगारी पाएको बताए ।