एजेन्सी । अहिले विश्व बजारमा सुनको भाउ उकालो लागेको छ । विश्व बजारमा सुनको भाउ बढेर प्रतिआउन्स २३ सय २१ डलर पुगेको छ । लगानीकर्ताहरुले सुरक्षित ठानेर लगानी बढाएपछि सुनको मूल्य ग्राफ उकालो लागेको हो । यद्यपि, सुनको भाउ घटबढ हुँदै आएको छ ।

गत वर्ष सन् २०२३ मा विश्वमा ३ हजार टन सुन उत्पादन भएको थियो । १६ मुलुकहरुले मात्रै २ हजार ३ सय टन सुन उत्पादन गरेका छन् । बाँकी ७ सय टन विश्वका अन्य मुलुकले उत्पादन गरेका छन् ।

सन् २०२३ मा विश्वमा सबैभन्दा बढी सुन उत्पादन गर्ने मुलुक चीन भएको छ । गत वर्ष चीनले ३ सय ७० टन सुन उत्पादन गरेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा चीनको सुन उत्पादन हिस्सा १२ प्रतिशत छ । चीनमा सुनका खानीहरू मुख्यतया पूर्वी प्रान्तहरू सानडोङ, हेनान, फुजियान र लिओनिङमा केन्द्रित छन् ।

जनवरीसम्म चीनको सुन खानी भण्डार ३ हजार टन भएको अनुमान गरिएको छ । जुन विश्वव्यापी कुल ५९ हजार टनको लगभग ५ प्रतिशत हिस्साको प्रतिनिधित्व चीनले गर्दछ ।

शीर्ष उत्पादक हुनुको अलावा चीन यस वर्षको लागि पहेंलो धातुको सबैभन्दा ठूलो खरिदकर्ताको रूपमा उभिएको छ । विश्व गोल्ड काउन्सिलका अनुसार विभिन्न मुलुकका केन्द्रीय बैंकहरुले मात्र गत वर्ष २ सय २५ टन सुन किनेका थिए ।

सुन उत्पादनमा दोस्रो मुलुक अष्ट्रेलिया भएको छ । अष्ट्रेलियाले गत वर्ष ३ सय १० टन सुन उत्पादन गरेको छ । रसियाले पनि अष्ट्रेलियाको बराबर ३ सय १० टन सुन उत्पादन गरेको छ ।यसैगरी २ सय टन सुन उत्पादन गरेर क्यानाडा विश्वको चौथो मुलुक बनेको छ । अमेरिकाले १ सय ७० टन सुन उत्पादन गरेर पाँचौ मुलुक बनेको छ ।

छैठौं स्थानमा काजकास्तान भएको छ । काजकास्तानले १ सय ३० टन सुन उत्पादन गरेको छ । सातौं स्थानमा रहेको मेक्सिकोले १ सय २० टन सुन उत्पादन गरेको छ ।

आठौं स्थानमा रहेको इन्डोनेसियाले १ सय १० टन, नवौं स्थानामा रहेको दक्षिण अफ्रिकाले १ सय र उज्वेकिस्तानले पनि १ सय टन सुन उत्पादन गरेको भिजुअल क्यापटलिस्टले जनाएको छ ।

घाना र पेरुले ९० ९० टन, ब्राजिल, बुर्किना फासो, तान्जेनिया र मालीले ६० ६० टन सुन उत्पादन गरेका छन् ।
२०२३ मा उत्पादित अधिकांश सुन गहना उत्पादनमा प्रयोग गरिएको थियो । जबकि अर्को महत्वपूर्ण भाग सुनको बार वा सिक्काको रूपमा बेचिएको थियो ।

गहनाको रुपमा विश्वमा ४६ प्रतिशत खपत भएको थियो । केन्द्रीय बैंक र संस्थाहरुले २३, भौतिक बारहरूमा १६, आधिकारिक सिक्का, पदक, र नक्कल सिक्कामा ९, इलेक्ट्रिकल र इलेक्ट्रोनिक्समा ५ र अन्यमा १ प्रतिशत सुनको खपत हुने गरेको तथ्याँक प्राप्त भएको छ ।

फिच सलुसन्सका अनुसार मध्यम अवधि २०२३ देखि २०३२ मा विश्वव्यापी सुन उत्पादन १५ प्रतिशत बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ । किनकि उच्च मूल्यवृद्धिले लगानी र उत्पादकलाई प्रोत्साहन दिनेछ ।